5 Thuật Ngữ Về Ngân Hàng Bạn Cần Biết

Khi bạn lần đầu mở tài khoản ngân hàng ở Mỹ, mọi thứ có thể cảm giác như đang ở một thế giới mới. Những thuật ngữ như "checking account" hay "direct deposit" có thể khiến bạn cảm thấy "nhức nhức cái đầu". Tuy nhiên, việc hiểu rõ các thuật ngữ này là cực kỳ quan trọng để quản lý tài chính của bạn một cách hiệu quả.

Trong bài viết này, chúng ta sẽ khám phá 5 thuật ngữ ngân hàng thiết yếu mà mọi người mới đến cần biết.

1. Checking Account (Tài Khoản Thanh Toán)

Checking Account Là Gì?

Checking account là loại tài khoản ngân hàng dùng cho các giao dịch hàng ngày. Đây sẽ là "chiếc ví" chính của bạn ở Mỹ - nơi bạn nhận lương, thanh toán tiền thuê nhà, mua sắm, và rút tiền mặt.

Khi mở checking account, bạn sẽ nhận được:

• Thẻ ghi nợ (debit card) để thực hiện thanh toán và rút tiền từ ATM

• Số tài khoản (account number) và routing number để nhận chuyển khoản

• Quyền truy cập vào dịch vụ ngân hàng trực tuyến và ứng dụng di động

Đặc Điểm Cần Biết

Về lãi suất: Phần lớn checking account không có lãi hoặc lãi suất rất thấp (dưới 0.1% APY)( APY - Annual Percentage Yield). Đây không phải là tài khoản để tiết kiệm tiền.

Về phí duy trì: Nhiều ngân hàng áp dụng phí duy trì tài khoản hàng tháng (monthly maintenance fee) từ $5-$35. Tuy nhiên, bạn thường có thể tránh phí này bằng cách:

• Duy trì số dư tối thiểu (minimum balance) trong tài khoản

• Sử dụng direct deposit (chuyển lương trực tiếp) mỗi tháng

• Là sinh viên mở tài khoản student checking

Kinh Nghiệm Cá Nhân

Lần đầu tôi mở checking account, tôi nghĩ nó giống như tài khoản ngân hàng ở Việt Nam, nên chỉ để tiền vào đó và không làm gì cả. Sau một tháng, tôi nhận được thông báo bị trừ $35 phí duy trì vì không đạt số dư tối thiểu $1,500.

Bài học: Hãy hỏi rõ các điều kiện mở tài khoản miễn phí và chọn loại tài khoản phù hợp với tình hình tài chính của bạn. Nhiều ngân hàng online như Chime, Ally không tính phí duy trì và rất phù hợp với người mới bắt đầu.

2. Savings Account (Tài Khoản Tiết Kiệm)

Tài Khoản Tiết Kiệm Là Gì?

Nếu tài khoản thanh toán (checking account) được xem như "chiếc ví" hàng ngày của bạn, thì tài khoản tiết kiệm (savings account) chính là "con heo đất" giúp bạn tích lũy tiền bạc. Đây là loại tài khoản được thiết kế để lưu giữ tiền mà không dùng cho các chi tiêu hàng ngày.

Những Điểm Khác Biệt Quan Trọng

• Lãi suất hấp dẫn hơn: Tài khoản tiết kiệm thường có lãi suất (APY - Annual Percentage Yield) cao hơn so với tài khoản thanh toán. Các ngân hàng trực tuyến thường cung cấp lãi suất tốt nhất, dao động từ 4-5% APY, trong khi các ngân hàng truyền thống chỉ mang lại khoảng 0.01-0.5% APY.

• Giới hạn giao dịch: Trước đây, theo quy định Regulation D của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Federal Reserve), bạn chỉ được phép thực hiện tối đa 6 giao dịch rút tiền hoặc chuyển tiền từ tài khoản tiết kiệm mỗi tháng. Mặc dù quy định này đã được nới lỏng từ năm 2020, nhiều ngân hàng vẫn duy trì giới hạn hoặc áp dụng phí nếu bạn vượt quá số lần giao dịch cho phép.

• Không có thẻ ghi nợ: Khác với tài khoản thanh toán, tài khoản tiết kiệm thường không đi kèm với thẻ ghi nợ. Do đó, bạn cần chuyển tiền từ tài khoản tiết kiệm sang tài khoản thanh toán trước khi thực hiện chi tiêu.

Chiến Lược Sử Dụng Hiệu Quả

Dưới đây là cách cá nhân tôi phân bổ dòng tiền bạn có thể tham khảo:

• Tài khoản thanh toán: Chỉ giữ đủ tiền cho chi phí sinh hoạt trong tháng cộng với một khoản dự phòng nhỏ.

• Tài khoản tiết kiệm: Dành tiền cho quỹ khẩn cấp (emergency fund) tương đương 3-6 tháng chi phí sinh hoạt.

• Tài khoản tiết kiệm lãi suất cao: Dùng để tích lũy cho các mục tiêu ngắn hạn như mua xe, du lịch, hoặc đặt cọc nhà.

Lời Khuyên Hữu Ích

Trước khi mở tài khoản tiết kiệm, hãy so sánh lãi suất giữa các ngân hàng. Sự chênh lệch có thể rất lớn! Ví dụ, nếu bạn có $10,000 trong tài khoản tiết kiệm của Bank of America (Advantage Savings Account) với lãi suất 0.01% APY, bạn chỉ nhận được $1/năm. Trong khi đó, cùng số tiền đó ở Marcus by Goldman Sachs với lãi suất 4.5% APY sẽ mang lại cho bạn $450/năm.

3. Direct Deposit (Chuyển Lương Trực Tiếp)

Direct Deposit Là Gì?

Direct deposit là hình thức nhận lương tự động vào tài khoản ngân hàng, không qua séc giấy. Đây là phương thức nhận lương phổ biến nhất ở Mỹ, với hơn 94% người lao động sử dụng.

Tại Sao Direct Deposit Quan Trọng?

1. Tiện lợi và an toàn:

• Không cần đi ngân hàng để gửi séc.

• Không lo mất séc giấy.

• Tiền vào tài khoản tự động vào ngày trả lương, ngay cả khi bạn nghỉ phép.

2. Tiết kiệm tiền:

• Nhiều ngân hàng miễn phí duy trì tài khoản nếu bạn có direct deposit từ $500-$1,000/tháng.

• Một số ngân hàng online thậm chí cho lãi suất cao hơn nếu có direct deposit.

3. Nhận lương sớm hơn:

• Một số ngân hàng như Chime, Current cho phép bạn nhận lương sớm hơn 2 ngày so với ngày công ty phát hành.

4. Dễ quản lý tài chính:

• Có thể tự động chia lương vào nhiều tài khoản khác nhau.

• Dễ theo dõi thu nhập qua bank statement.

Cách Setup Direct Deposit

Khi bắt đầu công việc mới, bộ phận nhân sự (HR) sẽ yêu cầu bạn điền form direct deposit. Bạn cần cung cấp:

• Routing number: Mã 9 số định danh ngân hàng của bạn

• Account number: Số tài khoản cá nhân

• Account type: Checking hay Savings

Hai số này thường in ở dưới séc, hoặc bạn có thể tìm trong mobile banking app.

Lưu ý: Direct deposit thường mất 1-2 kỳ lương để kích hoạt, nên bạn có thể nhận séc giấy cho lương đầu tiên.

4. Overdraft (Thấu Chi/Chi Vượt Số Dư)

Overdraft Là Gì?

Overdraft xảy ra khi số tiền bạn chi tiêu vượt quá số dư trong tài khoản ngân hàng của bạn. Ví dụ, nếu tài khoản của bạn còn $50 nhưng bạn mua hàng trị giá $70, ngân hàng có thể cho bạn vay tạm $20 để hoàn tất giao dịch, nhưng bạn sẽ phải trả phí cho dịch vụ này.

Chi Phí Của Overdraft

Phí overdraft thường dao động từ $30 đến $35 cho mỗi giao dịch bị thấu chi.

Điều đáng lưu ý là bạn có thể bị tính nhiều khoản phí trong cùng một ngày. Chẳng hạn:

• Sáng: Mua cà phê $5 → Phí $35

• Trưa: Ăn trưa $15 → Phí $35

• Chiều: Đổ xăng $40 → Phí $35

Tổng cộng: Bạn đã chi $60 nhưng lại phải trả thêm $105 phí!

Cách Tránh Overdraft

1. Theo dõi số dư thường xuyên:

• Cài đặt ứng dụng ngân hàng và kiểm tra số dư mỗi ngày.

• Bật thông báo (alerts) khi số dư giảm xuống dưới một mức nhất định.

2. Sử dụng dịch vụ Overdraft Protection (Bảo vệ Thấu chi):

• Liên kết tài khoản thanh toán (checking account) với tài khoản tiết kiệm (savings account).

• Khi bạn thấu chi, ngân hàng sẽ tự động chuyển tiền từ tài khoản tiết kiệm sang tài khoản thanh toán.

• Phí chuyển khoản thường chỉ từ $10 đến $12, rẻ hơn nhiều so với phí thấu chi $35.

3. Từ chối dịch vụ Thấu chi:

• Bạn có quyền từ chối dịch vụ thấu chi cho thẻ ghi nợ và giao dịch ATM.

• Khi từ chối, giao dịch sẽ bị từ chối nếu tài khoản không đủ tiền (có thể gây chút xấu hổ), nhưng bạn sẽ không phải trả phí.

• Lưu ý: Bạn vẫn có thể bị thấu chi nếu sử dụng séc hoặc thanh toán tự động.

4. Chọn ngân hàng không tính phí thấu chi:

• Có một số ngân hàng trực tuyến như Chime, Ally, Capital One 360 không tính phí thấu chi.

• Chime thậm chí cung cấp tính năng SpotMe cho phép bạn thấu chi đến $200 mà không bị tính phí.

5. Thiết lập thông báo số dư thấp:

• Hầu hết các ngân hàng đều cho phép bạn nhận email hoặc tin nhắn khi số dư tài khoản giảm xuống dưới một mức nhất định (ví dụ: $100).

5. Credit Score (Điểm Tín Dụng)

Credit Score Là Gì?

Credit score, hay còn gọi là điểm tín dụng, là một con số nằm trong khoảng từ 300 đến 850, phản ánh mức độ tin cậy tài chính của bạn. Điểm số này được tính toán dựa trên lịch sử tín dụng của bạn, tức là cách bạn vay mượn và trả nợ trong quá khứ.

Phân Loại Credit Score Phổ Biến Nhất (FICO Score)

• 800-850: Xuất sắc

• 740-799: Rất tốt

• 670-739: Tốt

• 580-669: Khá

• 300-579: Kém

Tại Sao Credit Score Quan Trọng?

Điểm tín dụng (credit score) có ảnh hưởng sâu rộng đến hầu hết các khía cạnh tài chính trong cuộc sống của bạn tại Mỹ. Dưới đây là những lý do cụ thể mà bạn cần chú ý đến con số này.

Vay tiền mua nhà hoặc xe

Đây là lý do quan trọng nhất. Điểm tín dụng sẽ quyết định bạn có được chấp thuận vay hay không, cũng như mức lãi suất bạn phải trả.

Để hình dung rõ hơn về tác động của nó, hãy xem xét hai người cùng vay $300,000 để mua nhà trong 30 năm. Người có điểm tín dụng 760 sẽ nhận được lãi suất 6.5%, trong khi người có điểm tín dụng 620 phải chấp nhận lãi suất 8%. Chỉ với chênh lệch 1.5% này, người thứ hai sẽ phải trả thêm $90,000 trong suốt thời gian vay. Số tiền này đủ để mua một chiếc xe mới hoặc trang trải học phí đại học cho con cái.

Thuê nhà

Điểm tín dụng cũng ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng thuê nhà. Hầu hết các chủ nhà đều kiểm tra điểm tín dụng trước khi quyết định cho thuê. Nếu điểm tín dụng của bạn thấp, bạn có thể bị từ chối thuê hoặc phải đặt cọc gấp đôi, thậm chí gấp ba lần so với người khác.

Tôi còn nhớ khi mới đến Mỹ và chưa có điểm tín dụng, tôi đã phải đặt cọc hai tháng tiền thuê, tổng cộng $2,400, trong khi những người có điểm tín dụng tốt chỉ cần đặt cọc một tháng. Khoản chênh lệch $1,200 lúc đó với tôi là một số tiền lớn.

Mở thẻ tín dụng

Điểm tín dụng cũng hoàn toàn quyết định khả năng mở thẻ tín dụng. Nếu bạn có điểm tín dụng thấp, bạn chỉ có thể được chấp thuận cho các loại thẻ với lãi suất cao từ 20-30% APR và ít ưu đãi. Ngược lại, với điểm tín dụng cao, bạn dễ dàng nhận được các thẻ cao cấp với lãi suất thấp hơn (15-18% APR), cashback từ 2-5%, và các phần thưởng du lịch hấp dẫn, cùng với các khoản thưởng khi đăng ký có thể lên đến hàng trăm đô la.

Sự khác biệt này không chỉ liên quan đến tài chính mà còn ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống và khả năng tận dụng các cơ hội tài chính có thể mang lại.

Dịch vụ tiện ích

Các dịch vụ như điện, nước, và internet cũng xem xét điểm tín dụng của bạn. Khi điểm tín dụng thấp, các công ty này thường yêu cầu bạn đặt cọc từ $100 đến $300 khi mở tài khoản mới. Trong khi đó, những người có điểm tín dụng tốt thường không phải đặt cọc gì cả. Điều này có nghĩa là bạn phải chi trả một khoản tiền lớn ngay từ đầu, số tiền mà bạn có thể sử dụng cho những việc quan trọng hơn.

Xin việc làm

Điểm tín dụng cũng có thể ảnh hưởng đến cơ hội xin việc trong một số ngành nghề nhất định. Các công ty trong lĩnh vực tài chính, ngân hàng, và kế toán thường kiểm tra điểm tín dụng của ứng viên trong quá trình tuyển dụng. Họ tin rằng một người biết quản lý tài chính cá nhân tốt sẽ làm việc có trách nhiệm và đáng tin cậy hơn. Do đó, điểm tín dụng kém có thể khiến bạn mất đi cơ hội nghề nghiệp tốt, dù bạn có đủ trình độ chuyên môn.

Bảo hiểm xe và nhà

Cuối cùng, điểm tín dụng cũng ảnh hưởng đến phí bảo hiểm xe và nhà. Ở nhiều bang tại Mỹ, các công ty bảo hiểm sử dụng điểm tín dụng như một yếu tố để tính phí bảo hiểm. Nếu điểm tín dụng của bạn thấp, bạn có thể phải trả phí bảo hiểm xe cao hơn từ $500 đến $1,000 mỗi năm so với người có điểm tín dụng tốt. Trong nhiều năm sử dụng xe, số tiền chênh lệch này sẽ tích lũy thành một khoản lớn.

Kết luận

Tóm lại, điểm tín dụng giống như một "chứng chỉ tài chính" của bạn tại Mỹ. Nó quyết định mức độ tin cậy mà xã hội dành cho bạn trong các giao dịch tài chính. Một điểm tín dụng tốt có thể giúp bạn tiết kiệm hàng chục ngàn, thậm chí hàng trăm ngàn đô la trong suốt cuộc đời, trong khi điểm tín dụng kém có thể khiến bạn tốn thêm nhiều tiền và bỏ lỡ nhiều cơ hội. Đó là lý do tại sao việc hiểu và xây dựng điểm tín dụng từ sớm là cực kỳ quan trọng đối với những người mới đến Mỹ.